İZMİR’li Araştırmacı Bedri Cumhur Doğu, 27 Ocak 1923’te öğrencisi Emin Bey ile birlikte eğitim uçuşunda geçirdiği kazada şehit olan Milli Mücadele kahramanı Şehit Tayyare Binbaşı Fazıl Bey’in cenaze görüntülerini ortaya çıkardı. 1.5 dakikalık videoda, Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele’de görev yapan, Uçakta birçok uçuş dersi veren ve pilot yetiştiren Binbaşı Fazıl Bey ve öğrencisinin cenazesi anlatılıyor. Milli Mücadele’den sonra İzmir’de kurulan okul, askerlerin, din adamlarının ve cenazelerin bugünkü Konak İskelesi mevkiinden top arabasıyla Hükümet Konağı’na geçişini içeriyor.
Türk havacılığının ilklerinden olan Milli Mücadele’nin kahramanı Şehit Tayyare Binbaşı Fazıl Bey, Balkan Harbi, Birinci Dünya Harbi ve İstiklal Harbi’nde görev yapmıştır. Girdiği cephelerde büyük başarı gösteren Binbaşı Fazıl Bey, Birinci Dünya Savaşı’nda İstanbul’u bombalamak isteyen dakikada 5 bin mermi atan 10 İngiliz uçağına karşı tek başına savaştı. Kurtuluş Savaşı’nda düşmanla göğe çıkan Binbaşı Fazıl Bey, İzmir’in işgal edilmesinden sonra uçağıyla İzmir’e ilk ayak basan kişi oldu. Milli Mücadele’den sonra İzmir’de kurulan Tayyare Mektebi’nde birçok uçuş dersi veren ve pilot yetiştiren Binbaşı Fazıl Bey, 27 Ocak 1923’te öğrencisiyle birlikte bir eğitim uçuşunda kaza geçirir. Fazıl Bey, öğrencisi Emin Bey ile birlikte şehit edilmiş ve Kadifekale Hava Şehitliği’ne defnedilmiştir.
İzmirli araştırmacı Bedri Cumhur Doğu, Binbaşı Fazıl Bey ve öğrencisi Emin Bey’in şehadetlerinin 100. yılında yaptığı araştırma sırasında bulduğu önemli belge ve görselleri paylaştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivinde araştırma yapan Bedri Cumhur Doğu, hava şehitleri Binbaşı Fazıl Bey ve öğrencisi Emin Bey’in cenaze törenine ait görüntüler buldu.
ULUSAL KAHRAMAN
Şehit Tayyare Binbaşısı Fazıl Bey’in Türkiye’nin ilk uçak pilotlarından biri olduğunu belirten Bedri Cumhur Doğu, Milli Mücadele’de büyük faydalar gösterdiğini belirterek, “İzmir’le ilişkisi, 27 Ocak 1923’te İzmir’de eğitim uçuşu sırasında düşerek şehit olması ve bu önemli tarihin 1926’dan 1935’e kadar Hava Şehitleri Günü olarak kutlanmasıdır. İngiliz makineli tüfeklerinden 5 bine yakın mermi alıyor. Tek eliyle Yeşilköy Havalimanı’na uçağını indirmeyi başardı. Sadece İstanbul’da değil, 1912’den bu yana Birinci Dünya Savaşı ve diğer savaşlarda da çeşitli faydalar gösterdi. Irak’ta Çanakkale ve Kut-ül Amare’de savaşmış büyük bir milli kahramandır.”
ÇEŞİTLİ ARAŞTIRMALAR SIRASINDA ARŞİVTEN KALDI
Cumhuriyetin ilanı ve Binbaşı Fazıl Bey’in şehit edilmesinin yılın devriyesi olması nedeniyle çeşitli araştırmalar yaptığını belirten Doğu, “Bu araştırmalar sırasında Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivinde yaklaşık 1,5 dakikalık bir görüntüye rastladık. Bu görüntü Binbaşı Fazıl Bey ile öğrencisi deniz çavuşu Emin Bey’in cenaze törenini gösteriyor. Daha sonra Binbaşı Fazıl Bey ve arkasındaki Emin Bey’in cenazeleri top arabasıyla Hükümet Konağı’na götürülüyor. Arada uçağının kanatlarını ve pervanesini taşıyan askerlerin olduğunu görüyoruz.Bu arada Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün de arkadaki kıdemli askerler arasında olabileceğini düşünüyoruz.Çünkü Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir’deki cenazeye katıldığı çeşitli kaynaklarda biliniyor.
‘Defin sırasında kabrin başında KAZIM KARABEKİR PAŞA VARDI’
Bedri Cumhur Doğu, şöyle devam etti:
“Ardından defin işlemi olan Kadifekale Şehitliği’ne geçiyoruz. Defin sırasında çeşitli din adamlarının burada bulunduğunu görüyoruz. Defin sırasında Kazım Karabekir Paşa mezarının başında. Yanında hızla bir din adamının dua ettiğini ve ardından Gazi Paşa’nın yaveri Salih Bozok’un bir konuşma yaptığını görüyoruz. Bu görüntüler sayesinde cenazede çeşitli din adamlarının bulunduğunu görüyoruz. Bu bir şeref bence.”
‘İŞGAL DÖNEMİNDE İZMİR’E İLK ÇIKAN KİŞİ BÜYÜK FAZİL’DİR’
Şehit Tayyare Binbaşı Fazıl Bey’in askeri kahramanlığına değinen Doğu, “Binbaşı Fazıl Bey işgal yıllarında Anadolu’nun birçok yerinde hava kuvvetleri adına görev yapıyordu. İlk hava pilotlarımızdan biridir. Binbaşı Fazıl Bey işgal döneminde uçağıyla İzmir’e ilk inen kişidir. 1914’te Çanakkale’de, 1916’da Irak’ta Kut’ül-Amare’de, 1918’de İstanbul’da 5 bin mermiye karşı tek başına savaştı. İngiliz makineli tüfekleri Uşak’taki 2.uçak bölüğünün adını Kartal Müfrezesi olarak değiştiren Fazıl Bey.Bunun sebebi ise uçağının sağına ve soluna bomba taşıyan kartal resmi çizdiği için bölüğün adının ‘Kartal Müfrezesi’ olarak anılmasıdır.Türkiye’de Fazıl Bey Caddesi diye tek sokak vardır o da Karşıyaka’dadır.
